Recht van opstal
Het recht van opstal of opstalrecht is een zakelijk gebruiksrecht dat aan iemand (= de opstalhouder) het eigendomsrecht verleent om boven of onder andermans grond (= de opstalgever) bouwwerken of beplantingen te hebben. Met ‘zakelijk’ bedoelen we dat er ‘een zaak’ (een weg, een huis, een erf …) moet zijn, en dat het opstalrecht meegaat met die zaak: bij verandering van eigenaar blijft het recht bestaan voor de nieuwe eigenaar.
Het eigendomsrecht van het onroerend goed waarop het recht van opstal wordt gevestigd zal opgesplitst worden. Het recht van opstal moet in ‘een geometrische ruimte’ worden vastgelegd. Het opstalrecht kan ook beperkt worden in de diepte en/of in de hoogte. Indien dit recht in de diepte en/of in de hoogte wordt beperkt, moeten er voor de AAPD (Algemene Administratie van de Patrimoniumdocumentatie of ‘het kadaster’) specifieke plannen opgemaakt worden.
Termijn
Het opstalrecht duurt maximaal 99 jaar. Bij beëindiging wordt de opstalgever eigenaar van de gebouwen, werken op beplantingen, mits betaling van hun waarde op dat tijdstip. Het opstalrecht kan wel vernieuwd worden.
Wanneer wordt opstalrecht gebruikt?
Het opstalrecht wordt nog steeds heel veel toegepast.
Enkele voorbeelden hiervan zijn:
- Wanneer een van de partners geen mede-eigenaar is van de grond, maar er wel met gemeenschapsgeld een huis op deze grond wordt gebouwd, kan de eigena(a)r(es) van de grond ervoor zorgen dat deze partner zich niet versterkt.
- Een scholengemeenschap kan eigenaar zijn van gronden, waarop een jeugdbeweging een lokaal kan plaatsen met een recht van opstal. De scholengemeenschap blijft eigenaar van de grond, en kan na 99 jaar ook eigenaar worden van het gebouw.
- Een promotor die een appartementsgebouw wil ontwikkelen en verkopen kan enkel geïnteresseerd zijn in de eigendom van het gebouw en niet in de eigendom van de grond. Deze promotor koopt dan niet de grond, maar zal bij verkoop van elke kavel van het gebouw een aandeel van de eigendom van de grond mee verkopen, zodat de grondeigenaar niet op de meerwaarde wordt belast.
De grenzen van het opstalrecht worden vastgelegd op de plannen van een landmeter-expert.